Het verhaal begint in 1994: 2 Kameroense ouders verwelkomen hun eerste zoon. Al snel volgt een tweede en een derde zoon. Kort daarop gaan de twee uit elkaar. Vader blijft in Brussel wonen, moeder vestigt zich na een aantal jaren met haar nieuwe partner zich in Denderleeuw.
Zo belandt de kleine Eddy op 10-jarige leeftijd op een Vlaamse school, als een van de weinige leerlingen van kleur. Voor het eerst krijgt hij het gevoel dat hij slechts een gast is in dit land. Het was niet abnormaal dat klasgenootjes weigerden om met hem te spelen omwille van zijn huidskleur. Dit relatief nieuw gegeven maakt Eddy in de eerste plaats nieuwsgierig. Hij zoekt naar antwoorden in boeken. Op de leeftijd van 14 jaar, heeft hij zich ingelezen in de Amerikaanse burgerrechtenbeweging. Hij noemt zichzelf een beetje overmoedig Master Luther King Junior.
Eddy is woke*.
Een conflict met zijn stiefvader drijft Eddy terug naar Brussel. Hij is 15 en een echte boekenworm wanneer hij opnieuw in Anderlecht school begint te lopen.
Terug thuisgekomen in Brussel, verdwijnt langzaamaan de urgentie om zijn historisch bewustzijn te ontwikkelen. Hij plukt de stad, geniet van het leven en behaalt ondertussen zijn middelbaar diploma. Hoger onderwijs verloopt iets minder vlot. Rechten, journalistiek, office management: het boeit hem te weinig om er echt voor te gaan. Bovendien vindt hij, dankzij zijn tweetaligheid, gemakkelijk jobs in de verkoop waarmee hij zijn reisjes en feestjes kan bekostigen.
De jaren kabbelen voorbij, het leven is goed voor Eddy. Begin 2017 komt er een eerste wake up call. Werk vinden is plots een beetje moeilijker. Eddy kijkt terug op de jaren na het middelbaar en beseft dat het tijd is om zijn leven echt op rails te krijgen. Hij begint terug te sporten en te lezen. Het eerste inspireert hem om personal trainer te worden. Het tweede geeft hem opnieuw een identitair bewustzijn op persoonlijk vlak, op maatschappelijk én globaal niveau. Zo keert hij terug naar Denderleeuw om zijn rol als oudste broer op te nemen, zeker nu er een aantal halfbroers bij gekomen zijn. Hij volgt de Black Lives Matters- beweging en denkt na over het belang van zelfbewustzijn en – ontwikkeling. Hoe meer hij zich informeert, hoe duidelijker het voor hem wordt dat sommige mensen gelijker zijn dan anderen.
Eddy is weer woke.
De beelden van de slavenhandel in Libië zijn een laatste trigger. Eddy wordt activist en gaat in op de facebookoproep om een betoging mee te helpen organiseren. De betoging wordt op politiebevel een sit-in. De complete en absolute ontmenselijking van personen op zoek naar een beter leven, is volgens het beleid geen betoging waard. De zo goed als afwezige pers op het sit-inmoment versterkt het gevoel van verontwaardiging bij de demonstranten. De sit-in mondt dan toch uit in een betoging; wat daarna gebeurt, haalt wél het nieuws en de kranten. Enkele dagen later wordt Eddy het gezicht van de rellen in de Vlaamse kranten.
We zitten in een snackbar in de Lemonnierlaan. Ik heb op geen enkel moment het gevoel dat ik met een amokmaker aan tafel zit. Heeft hij met een flesje gegooid? Ja, op de grond en in the heat of the moment. In het artikel worden de achterliggende redenen dan wel geduid maar het is de kop die blijft hangen – ook al hebben ze de titel op zijn vraag nadien wat afgezwakt. De teleurstelling druipt van hem af. Eddy benadrukt dat hij geen “gefrustreerde zwarte is die met zichzelf geen blijf weet”. De grote verhalen raken hem, ja zeker. Met het alledaags racisme had hij leren leven. Zelfs het zwartepiettendebat liet hem koud.
Tot nu.
Zwarte piet verwijst overduidelijk naar de slavernij, elke onsamenhangende uitleg erover ten spijt. Deze figuur huist in het collectief onderbewustzijn als de gelukkige huisslaaf, de oom Tom van die negerhut. Zou het kunnen dat sommige mensen hierdoor onbewust gerust gesteld worden over hun superioriteit**? Dat de beelden in Libië daarom op een rationeel niveau dan wel walging oproepen, maar het viscerale niet bereiken? Eddy is mee met mijn redenering en vult ze aan. Het is een wonde die elk jaar opnieuw wordt opengereten voor wie Afrikaanse roots heeft, net zoals de holocaust bij Joden voor blijvende trauma’s heeft gezorgd. Jammer genoeg weten wij onze trauma’s slechter te verkopen.
“Mijn Afrikaans bewustzijn is nu echt helemaal terug. Mijn doel wordt steeds duidelijker: ik ga sparen en iets trachten op te bouwen in Kameroen. Hier blijf ik een tweederangsburger”
Stay woke, Eddy, stay woke!
*Woke: bewust zijn, weten wat er aan de hand is in de maatschappij
**Misschien als tegengif voor een diepgeworteld, collectief minderwaardigheidscomplex na eeuwen onderdrukking door de Kerk en een Franstalige elite of zo? allez, het is maar een bedenking, hoor.